So sánh chậu xi măng, chậu gốm và chậu nhựa – kinh nghiệm sử dụng thực tế

Hồi mới bắt đầu trồng cây, mình cứ nghĩ chậu nào cũng như chậu nào, miễn là bỏ được đất vào là được. Nhưng thực ra không phải vậy. Sau bao nhiêu lần cây héo úa không rõ lý do, rễ thối, hay đất cứ khô cong lên dù mới tưới hôm qua, mình mới nhận ra loại chậu ảnh hưởng đến cây nhiều hơn mình tưởng.

Chậu xi măng – trông đẹp nhưng phải biết “chiều”

Chậu xi măng mình thích nhất là cái vẻ mộc mạc, sang trọng của nó. Đặt ở góc ban công hay cạnh cửa sổ trông rất hợp. Nhưng cái khó của loại chậu này là nó nặng và hút nước khá nhiều.

Lần đầu trồng sen đá trong chậu xi măng, mình tưởng đất thoát nước tốt thì cây sẽ khỏe. Nhưng hóa ra chậu xi măng hút ẩm ở thành chậu, nên đất khô nhanh hơn mình nghĩ. Ban đầu cây còn ổn, nhưng đến mùa nắng nóng, đất khô cứng, cây bắt đầu nhăn nheo. Mình phải tưới thường xuyên hơn, và học được một điều: trồng cây ưa ẩm trong chậu xi măng thì phải chăm chút nhiều hơn.

Còn cái nặng của nó thì… chỉ những ai từng ôm chậu xi măng lên tầng 4 không có thang máy mới thấu. Một lần mình định chuyển chậu trúc từ sân thượng xuống, cuối cùng phải nhờ thêm người. Nếu bạn hay thích thay đổi vị trí cây, hoặc sống trong chung cư cao tầng, thì đây là điều cần cân nhắc thật kỹ.

Điều hay ở chậu xi măng là nó giữ nhiệt độ khá ổn định. Mùa đông ở Hà Nội, những cây trồng trong chậu xi măng ít bị sốc nhiệt hơn so với chậu nhựa. Rễ cây không bị lạnh quá đột ngột. Nhưng ngược lại, mùa hè nếu để ngoài nắng gắt, thành chậu cũng nóng lên, tuy không gay gắt như nhựa nhưng vẫn cần chú ý.

Chậu gốm – lựa chọn “an toàn” nhất theo kinh nghiệm cá nhân

Nếu hỏi mình loại chậu nào dùng lâu nhất và ít phải lo nhất, thì đó là chậu gốm nung. Không phải chậu men bóng đâu, mà là loại gốm nung truyền thống, có lỗ thoát khí ở thành chậu.

Lợi thế lớn nhất của chậu gốm là khả năng thoáng khí. Rễ cây được “thở” tốt hơn, nước thừa thoát ra ngoài qua thành chậu chứ không chỉ qua lỗ thoát nước. Mình từng trồng cây phát tài trong chậu gốm và chậu nhựa cùng loại đất, cùng chế độ chăm sóc. Kết quả là cây trong chậu gốm lá xanh tươi hơn hẳn, còn cây trong chậu nhựa thỉnh thoảng lại vàng lá dưới gốc.

Tuy nhiên, chậu gốm cũng có cái khó của nó. Đó là mốc. Đúng vậy, sau một thời gian dùng, đặc biệt là khi đặt ở nơi ít nắng hoặc hay mưa, thành chậu bắt đầu xuất hiện vệt trắng hoặc rêu xanh. Đó là do muối khoáng trong đất và nước tưới thấm ra ngoài. Nhiều người thấy vậy tưởng chậu hỏng, nhưng thực ra điều đó chứng tỏ chậu đang hoạt động đúng chức năng – thoát ẩm tốt. Mình thường lấy bàn chải cọ nhẹ, hoặc cứ để vậy cho tự nhiên cũng được.

Một điểm nữa là chậu gốm khá dễ vỡ. Đặc biệt ở ban công nhiều gió hoặc có trẻ con chạy nhảy, thì phải đặt ở chỗ vững vàng. Mình đã mất một chậu gốm yêu thích vì gió lớn thổi đổ, và cây cũng gãy theo. Bài học là luôn đặt chậu gốm ở vị trí thấp, ổn định.

Chậu nhựa – tiện lợi nhưng dễ “lừa” cây

Chậu nhựa thì ai cũng dùng rồi. Nhẹ, rẻ, nhiều màu sắc, dễ kiếm. Nhưng nếu không hiểu rõ bản chất của nó, rất dễ khiến cây chết mà không biết tại sao.

Vấn đề lớn nhất mình gặp với chậu nhựa là đất khô bên ngoài nhưng bên trong vẫn ẩm. Nhiều lần mình thấy mặt đất khô, tưởng cây cần nước nên tưới thêm. Nhưng thực ra bên trong đất vẫn còn ướt, rễ ngâm trong nước lâu ngày, rồi thối. Mình phải học cách dùng tay ấn sâu xuống đất hoặc dùng que xiên vào kiểm tra độ ẩm thực sự trước khi tưới.

Chậu nhựa cũng rất nóng khi để ngoài nắng. Một mùa hè, mình để chậu nhựa đen trồng hoa hồng ngoài sân thượng. Trưa về sờ vào thành chậu thì nóng bỏng tay. Rễ cây chắc chắn cũng chịu nhiệt độ cao như vậy. Sau đó cây vàng lá, rụng hoa, phải chuyển vào bóng râm mới hồi phục. Bây giờ mình chỉ dùng chậu nhựa màu sáng nếu để ngoài trời, hoặc đặt chúng ở chỗ có bóng che.

Nhưng công bằng mà nói, chậu nhựa rất hợp với những ai hay di chuyển cây hoặc sống ở chung cư. Nhẹ, không sợ vỡ, dọn dẹp dễ dàng. Mình dùng chậu nhựa để trồng rau sạch trên ban công, vì thỉnh thoảng cần di chuyển chậu theo ánh nắng. Với mục đích này thì chậu nhựa là lựa chọn hợp lý nhất.

Theo không gian, nên chọn chậu nào?

Qua nhiều năm thử nghiệm, mình rút ra được vài kinh nghiệm này:

Ban công chung cư: Nếu ban công hẹp, nhiều gió, thì nên ưu tiên chậu nhựa hoặc chậu gốm nhỏ. Tránh chậu xi măng lớn vì nặng và khó di chuyển khi cần. Nhưng nếu bạn trồng cây lâu năm không định chuyển đi đâu, thì chậu gốm là tốt nhất.

Sân thượng: Chậu xi măng và chậu gốm đều phù hợp, vì có diện tích rộng và không lo vấn đề trọng lượng. Tuy nhiên cần chú ý nắng gắt, nên chọn chậu xi măng màu sáng hoặc đặt chậu ở nơi có mái che bớt vào trưa.

Trong nhà: Chậu gốm hoặc chậu nhựa đều được, nhưng mình thích gốm hơn vì thẩm mỹ và khả năng điều hòa ẩm tốt hơn. Trong nhà ít nắng, đất khô chậm, nên dùng chậu thoát nước tốt để tránh thối rễ.

Lời kết từ kinh nghiệm

Chọn chậu trồng cây không có công thức chung cho tất cả. Quan trọng là bạn phải hiểu rõ điều kiện của mình: trồng ở đâu, cây gì, chăm được nhiều hay ít. Chậu gốm an toàn nhất cho người mới, chậu nhựa tiện nhất cho người bận rộn, còn chậu xi măng đẹp nhất nhưng cần kiên nhẫn chăm sóc hơn.

Và đừng ngại thử nghiệm. Nhiều khi chỉ sau khi để cây chết vài lần, bạn mới thực sự hiểu cây mình cần gì. Đó cũng là cách mình học được những điều này.